این صنعت با پیشرفت تکنولوژی، تغییرات در نیازهای اجتماعی و رویکردهای نوین در طراحی و ساخت، همواره در حال تکامل بوده و مصالح جدیدی را معرفی کرده است.
با وجود این پیشرفتها، برخی از مصالح سنتی مانند آجر، هنوز هم جایگاه خود را در صنعت ساختمان سازی حفظ کردهاند. مثلاً، آجرها با انواع مختلفی از آجر سفالی تا آجر سیمانی وجود دارند و هر یک نیازهای خاصی را برآورده میکنند. به عنوان مثال، آجرهای سفالی برای ساختمانهای با ارزش تاریخی و ظاهر زیبا به کار میروند. اما با ورود مصالح جدید مانند بتن سبک و پنلهای ساختمانی به بازار، برخی از مصالح سنتی مانند آجر در برخی موارد کمتر مورد استفاده قرار میگیرند.
مصالح جدیدی همچون بتن سبک، کامپوزیتهای تقویت شده با الیاف و پنلهای ساختمانی، با ارائه ویژگیهای منحصر به فردی مانند سبکی، مقاومت بالا، عایقیت حرارتی و صوتی و سرعت بالای نصب، به عنوان جایگزینهای مطلوب برای مصالح سنتی معرفی شدهاند. به عنوان مثال، در ساختمانهای مدرن از بتن سبک برای کاهش وزن و اجرای ساختمانهای با ارتفاع بالا استفاده میشود، در حالی که در گذشته این امر با استفاده از آجر یا بتن سنگین انجام میشد.
جدیدترین مصالح ساختمانی
بسیاری از مصالح جدید ساختمانی که اسم آنها به گوش میخورد، هنوز تکنولوژیشان به ایران نرسیده و در کشور ما مورد استفاده نیستند. به همین خاطر هم از بررسی آنها صرف نظر میکنیم و تنها به بررسی جدیدترین مصالح ساختمانی در سال ۱۴۰۳ که کاربردی هستند میپردازیم.
بتن سبک، به عنوان یک مصالح نوآورانه و پیشرفته در صنعت ساختمان سازی، جایگاه ویژهای را به خود اختصاص داده است. این نوع بتن با ترکیباتی که در تولید آن استفاده میشود، ویژگیهای منحصر به فردی را ارائه میدهد که در مقایسه با بتن سنتی، عملکرد و کاربری آن را بهبود میبخشد.
استفاده از بتن سبک در ساختمانهایی با ارتفاع بالا یا ساختمانهایی که نیاز به کاهش وزن دارند، بسیار معمول است. وزن کمتر بتن سبک نه تنها باعث کاهش فشارهای عمودی بر ساختمان میشود، بلکه همچنین از خطراتی مانند حملات زلزله کاسته میشود و ساختمان را مقاومتر میسازد.
علاوه بر این، بتن سبک به عنوان یک عایق حرارتی و صوتی موثر نیز شناخته میشود. حفرات هوای موجود در ساختار بتن سبک باعث عایق بودن آن در برابر صوت و حرارت میشود و همان طور که از هدررفت انرژی جلوگیری میکند، مانع ورود آلودگیهای صوتی محیط به داخل ساختمان میشود.
به همین دلیل، بتن سبک به عنوان یک گزینه عالی برای استفاده در ساختمانهایی است که به دنبال کاهش هزینهها، زمان و همچنین افزایش کیفیت و کارایی هستند.
پنلهای دیواری و دیوارهای پیشساخته
پنلهای ساختمانی یکی از مصالح جدید و نوآورانه در صنعت ساختمان سازی هستند که برای چیدن دیوارها و ساخت اجزای ساختمانی مورد استفاده قرار میگیرند. این پنلها معمولاً از مواد مختلفی مانند بتن، فلز، چوب، پلاستیک و یا ترکیبی از این مواد تشکیل شدهاند و به صورت قطعاتی قابل حمل و نصب هستند.
پنلهای سهبعدی، ساندویچ پنلها و درای والها از جمله مصالح جدیدی هستند که برای اجرای دیوارها در صنعت ساختمان سازی استفاده میشوند. هرکدام از این مصالح ویژگیها و کاربردهای منحصر به فردی دارند که در زیر به آنها اشاره خواهیم کرد.
تریدی پنلها از انواع دیوارهای پیش ساخته هستند که در آنها یونولیت در وسط قرار میگیرد و در دو طرف آن مشهای فولادی هستند که این مشها نیز با مفتولهای خرپایی به هم وصل شدهاند.
از این پنلهای سه بعدی برای دیوارهای غیرباربر و دیوارهای سولهها و ساختمانهای بدون اسکلت استفاده میشود.
ساندویچ پنلها نیز مانند ۳D پانلها پیش ساخته هستند و در آنها یونولیت در میان دو ورق گالوانیزه، آلومینیوم، آلوزینک، فایبر گلاس و یا کاغذ کرافت قرار میگیرد. ساندویچ پانلها انواع مختلفی دارند که کاربردهای آنها متفاوت میباشد؛
اما چیزی که در میان آنها مشترک است این میباشد که از آنها نمیتوان برای دیوار باربر استفاده کرد و بیشتر به عنوان جداکننده فضای داخلی مورد استفاده قرار میگیرند.
نوع دیگری از مصالح جدید ساختمانسازی، درای والها هستند که از یک لایه گچ در بین دو لایه مقوای فشرده تشکیل شدهاند. علت اسمگذاری درای وال (دیوار خشک) به این نام این است که اجرای آنها نیاز به مصالحی مثل سیمان و گچ ندارد.علیرغم وجود چنین مصالح جدیدی برای اجرای دیوار که بسیار هم ساده و راحت میباشند، استفاده از آنها همچنان رواج چندانی ندارد و غالبا از مصالحی مثل آجر و بلوک هبلکس استفاده میشود.
البته خود بلوک هبلکس هم تقریبا جزو مصالح جدید به شمار میرود. این بلوکهای هوادهیشده بسیار سبک هستند و معمولا از آنها برای اجرای دیوارهای جداکننده داخلی استفاده میشود. اجرای بلوکهای هبلکس نیازی به ملات ماسه سیمانی ندارد و این بلوکها چسب مخصوص به خود را دارند.
قالبهای سقف
از جمله جدیدترین مصالح ساختمانی که در سال ۱۴۰۳ باید بیشتر مورد استفاده قرار بگیرند، انواع قالبهای سقفی میباشند. از جمله قالبهای سقف مورد استفاده در ایران میتوان به قالب سقف یوبوت، وافلهای یک طرفه و دو طرفه و لایت فرمها اشاره کرد.
برای اجرای سقفهای تیرچه بلوکی رایجی که امروزه در بیشتر ساختمانها مورد استفاده قرار میگیرند، محدودیت دهانه سقف وجود دارد و برای اجرای دهانههای بیشتر از ۷,۵ متر باید از تیرچه دوبل یا تقویت شده استفاده کرد. اما به کمک قالبههای سقف میتوان دهنههای بلندتر را هم به راحتی اجرا کرد. ضمن این که استفاده از انواع قالبها عموما مصرف بتن را کاهش میدهد و باعث کمتر شدن وزن سقف میشود.
البته بحث هزینههای هر روش نیز مطرح است. در حال حاضر برای اجرای سقفهای تیرچه بلوکی به جای بلوک سیمانی یا سفالی بیشتر از فومهای سقفی استفاده میشود که به عنوان مثال قیمت فوم سقفی شیراز به نسبت مناسبتر است.البته نباید از این نکته هم غافل شد که قالبهای سقفی، مثل قالب وافل، چند بار استفاده هستند و در صورت نگهداری صحیح تا ۵۰ سقف را هم میتوان با آنها اجرا کرد.
سخن آخر
مصالح ساختمانی مورد استفاده در ساختمان سازی از گذشته تاکنون دستخوش تحولات بسیاری شدهاند. برخی از مصالح همچون آجرها هم همان شکل گذشتهشان هنوز مورد استفاده هست و هم برخی انواع جدیدتر آن مثل خرید سفال را ترجیح میدهند. مصالح جدیدی که در ساختمان سازی مورد استفاده قرار میگیرند، به دلیل ویژگیهایی همچون سبکی، عایقیت حرارتی و صوتی، مقاومت در برابر زلزله، و سهولت در نصب، در بهبود کیفیت، کارایی و پایداری ساختمانها نقش بسیار موثری دارند و جایگزین مصالح قدیمی شدهاند.
این پیشرفتها در صنعت ساختمان سازی نشان از تکنولوژیهای نوین و رویکردهای پیشروی است که در جهت بهبود زندگی و محیط زیست موثر عمل میکنند. به طور کلی، این مصالح جدید نه تنها بهبود در کیفیت و کارایی ساختمانها را فراهم میکنند، بلکه در کاهش هزینهها و زمان ساخت نیز نقش موثری دارند و برای صنعت ساختمان سازی یک گام مهم به سوی پیشرفت و پایداری محسوب میشوند.
آنجلو سرامیکا